Gweld cod y dudalen Thomas, Walter Vincent (1873-1940)

__NOAUTOLINKS__
'''Mae'r cofnod hwn ymysg y cannoedd sydd i'w gweld yn [https://www.ylolfa.com/cynnyrch/9781784616250/cydymaith-i-gerddoriaeth-cymru''Cydymaith i Gerddoriaeth Cymru''], cyfrol gyhoeddwyd gan Y Lolfa ym mis Medi 2018.'''

[[Arweinydd, Arweinyddion | Arweinydd]] a chyfansoddwr a aned yn yr Hen Ficerdy, Wrecsam, Sir Ddinbych. Dechreuodd gyfansoddi pan oedd yn ddisgybl yn Ysgol Grove Park yn y dref ac astudiodd o dan Dr Warwick Jordan a Dr Matthew Ennis. Ar ôl gweithio am gyfnod byr ym Manc Parr, Wrecsam, symudodd i Lundain yn yr 1890au i weithio i ddechrau yn y London, County and Westminster Bank; yno yn 1895 ffurﬁodd gerddorfa gyda rhai o aelodau’r staff. Yn 1898 perfformiodd am y tro cyntaf yn y Queen’s Hall, Llundain, fel arweinydd a chyfansoddwr ac fe’i penodwyd yn arweinydd i’r byrhoedlog Beecham Grand [[Opera]] Company, y Westminster Choral Society a’r London Welsh Stage Society ymhlith eraill. Bu hefyd yn arweinydd allanol ar amryfal achlysuron, gan gynnwys arwain y Liverpool Welsh Choral Union yn eu cynhyrchiad ym mis Rhagfyr 1916 o ''Messiah'' Handel. Dywedwyd bod y perfformiad hwnnw’n ddehongliad ‘mawreddog ac aruchel’ a bod Thomas yn amlygu ‘manylder rhyfeddol’.

Pan gynhaliwyd [[Eisteddfod, Cerddoriaeth a'r | Eisteddfod]] Genedlaethol Cymru yn Wrecsam yn 1933, ef oedd arweinydd a chyfarwyddwr cerdd y ddrama foes ‘Pobun’ [Everyman], ac roedd hefyd yn un o’r beirniaid cerdd yno. Yn Eisteddfod Genedlaethol Castell-nedd 1934 arweiniodd Gerddorfa Symffoni Llundain a Chôr yr Eisteddfod mewn cyfansoddiad o’i eiddo ei hun, ‘[[Marwnad]] i Fardd o Gymro’. Ef oedd y Cymro cyntaf i feirniadu yng [[Gwyliau Cerddoriaeth | Ngŵyl]] Gerdd Genedlaethol yr Alban yn Oban a threfnodd yr alaw o Ucheldir yr Alban, ‘MacRimmon’s Lament’ (1938).

Lleisiol a chorawl yw ei gyfansoddiadau ar y cyfan, ac maent yn cynnwys yr operâu ''Eos and Gwevril'' (1902), ''Gwenevere'' (1905), ''Enid'' (1908) a ''The Masque of the Grail'' (1908), yn ogystal â [[baled]] gorawl ''The Sword of Glyndwr'', cerdd gorawl ''The Field of Honour'' a chyfres i gerddorfa, ''From the Welsh Hills''. Yn 1900 cyhoeddodd gyfrol gyntaf casgliad o’r enw ''Cryes of Olde London''. Ysgrifennodd ddau gylch o ganeuon, ''The Valley of Dreams'' a ''Dream Island,'' a pherfformiwyd y cylch cyntaf yn 1913 yng nghyngherddau’r Queen’s Hall Promenade. Roedd ei gorws i gorau meibion, ''De Profundis'' (1939), yn brif ddarn prawf ar gyfer [[Corau Meibion | corau meibion]] yn Eisteddfod Radio Eisteddfod Genedlaethol Cymru yn Aberpennar (1940). Cyfansoddodd nifer o ran- ganeuon hefyd, gan gynnwys ‘Y Deryn Pur’ (1933), ‘Y Sêr’ (1938), ‘Banwell Hill’ (1939) ac ‘April Days’ (1939), a chyhoeddwyd ei waith gan Cramer, Boosey & Hawkes, Elkin ac yn fwy diweddar, Gwynn. Un o’i gyfansoddiadau mawr olaf oedd ''Y Bumed Gerdd'' (1940), gosodiad o Taliesin ar gyfer Côr a Cherddorfa SATB.

Ar 1 Mehefin 1900 priododd Ellen Margaret Cornforth yng Nghapel Wesleaidd Great Queen Street, St Giles, Llundain. Ganed mab a merch iddynt. Bu farw ar 16 Hydref 1940.

'''David R. Jones'''

==Llyfryddiaeth==

*‘Mr. Vincent Thomas and the Production of “Pobun”’, ''The Leader'' (4 Awst 1933)

*Ysgrif Goffa, ''Western Mail'' (17 Hydref 1940) 

*Ysgrif Goffa, ''The Leader'' (25 Hydref 1940)

*Nansi Pugh, ''The Liverpool Welsh Choral Union[:] The First Hundred Years'' (Penbedw, 2007)

{{CC BY-SA Cydymaith}}
[[Categori:Cerddoriaeth]]