Gweld cod y dudalen Saer, Roy (g.1936)

__NOAUTOLINKS__
'''Mae'r cofnod hwn ymysg y cannoedd sydd i'w gweld yn [https://www.ylolfa.com/cynnyrch/9781784616250/cydymaith-i-gerddoriaeth-cymru''Cydymaith i Gerddoriaeth Cymru''], cyfrol gyhoeddwyd gan Y Lolfa ym mis Medi 2018.'''

Mae David Roy Saer yn arbenigwr ym maes cerddoriaeth [[Gwerin, Canu a Cherddoriaeth Draddodiadol | draddodiadol Cymru]], yn awdur ac ymchwilydd a fu’n ﬂaenllaw yng ngwaith a chenhadaeth [[Cymdeithas Alawon Gwerin Cymru]] ac yn gyn-aelod o staff [[Amgueddfeydd a Llyfrgelloedd | Amgueddfa Werin Cymru]], Sain Ffagan. Fe’i ganed ar gyrion pentref Hebron yn Nyffryn Taf, ar fﬁn siroedd Penfro a Chaerfyrddin. Cafodd ei addysg yn Ysgol Ramadeg Hendy-gwyn ar Daf a bu’n ddisgybl i’r athro piano D. Lloyd Phillips (Tegryn) a oedd hefyd yn athro i’r cyfansoddwr [[Mathias, William (1934-92) | William Mathias]] yn yr un cyfnod. Yn 16 oed dysgodd ei hun i chwarae llwyau fel offer taro, ac yn ystod ei ﬂynyddoedd fel myfyriwr gradd ac ôl-radd yng Ngholeg [[Prifysgolion a Cherddoriaeth yng Nghymru | Prifysgol]] Cymru, Aberystwyth (1954–60), arweiniodd hyn at chwarae bwrdd golchi ''(washboard)'' yng ngrŵp sgifﬂ y Pennsylvanians. Ar yr un pryd ef oedd pianydd band [[jazz]] traddodiadol y Coleg.

Yn 1963 fe’i penodwyd i swydd yn Adran Traddodiadau Llafar a Thafodieithoedd Amgueddfa Werin Cymru a threuliodd ei yrfa gyfan yn paratoi a chynllunio arddangosfeydd, trefnu gweithgareddau ac ymchwilio ym maes [[Gwerin, Canu a Cherddoriaeth Draddodiadol | canu gwerin]] Cymru. Oddi ar yr 1960au hefyd bu’n aelod gweithredol o Gymdeithas Alawon Gwerin Cymru, ac er 2000 ef yw ei llywydd. Yn dilyn cyfnodau o gyflawni gwaith maes yng Nghymru (yn ardaloedd Dyffryn Tanad, Llŷn, Ceredigion a Phenfro yn enwedig) yn ystod yr 1960au a’r 1970au, taniwyd ei ddiddordeb ym myd [[Canu Plygain | carolau plygain]] (ynghyd â’r gwasanaethau a’r arferion sy’n gysylltiedig â hwy), Adrodd Pwnc (gan gynnwys y dulliau gwahanol o ganu a chyflwyno adrannau o’r Ysgrythur) a chaneuon y llofft stabl ([[baled]]i storïol, caneuon treth tafod, serch a charwriaethol ac ati).

Ffrwyth y teithiau casglu hyn fu’n sail i’w ymchwil a’i gyhoeddiadau niferus mewn cylchgronau Cymraeg a rhyngwladol. Yn ogystal, cynhaliodd gyfres o gyfweliadau gyda [[Richards, Nansi (Telynores Maldwyn; 1888-1979) | Nansi Richards]] (Telynores Maldwyn) yn 1965 ac 1970 a fu’n gychwyn i’w waith ar eiconograffeg y [[Telyn | delyn]] yng Nghymru ac a roes fod i’w gyfrol ''Y Delyn yng Nghymru mewn lluniau'' (Gomer, 1991). Bu’n gohebu’n gyson gyda chasglyddion a pherfformwyr alawon traddodiadol o Gymru, hoelion wyth Cymdeithas Alawon Gwerin Cymru, gwneuthurwyr [[Organoleg ac Offerynnau | offerynnau]] cerdd, archifdai a [[Amgueddfeydd a Llyfrgelloedd | llyfrgelloedd]] ledled y byd a bu hefyd yn gwneud recordiadau maes (sydd ar gadw yn Amgueddfa Werin Cymru) a recordiadau masnachol (a ryddhawyd mewn cydweithrediad â chwmni Sain, Llandwrog). 

Ef oedd golygydd ''Cylchgrawn Cymdeithas Alawon Gwerin Cymru'' rhwng 1977 ac 1988, a darlithiodd a darlledodd yn eang. Trwy hyn oll gwnaeth gyfraniad allweddol at ddiogelu cyfoeth y traddodiad canu gwerin brodorol gan sicrhau bod y maes yn ennill ei blwyf ym myd y [[Diwylliant a'r Diwydiant Cerddoriaeth | cyfryngau]], yr eisteddfod a’r prif wyliau ynghyd â byd [[Diwylliant a'r Diwydiant Cerddoriaeth | addysg]] ac [[Hanesyddiaeth, Ysgolheictod a Cherddoreg | ysgolheictod]] Cymreig.

'''Wyn Thomas'''

==Disgyddiaeth==

*''Carolau Plygain (Traddodiad Gwerin Cymru 1)'' [recordiad a phamfﬂed mewn cydweithrediad ag Amgueddfa Werin Cymru, Sain Ffagan] (Sain C700, 1977)

*''Caneuon Llofft Stabal'' (Sain C764, 1980)

*''Caneuon Plygain & Llofft Stabal'' (Sain SCD2389, 2003)

==Llyfryddiaeth==

*‘Y Traddodiad Canu Carolau yn Nyffryn Tanad’, ''Cylchgrawn Cymdeithas Alawon Gwerin Cymru'', 5/3 (1971), 99–112

*''Caneuon Llafar Gwlad/Songs from Oral Tradition'', Cyf. 1 (Caerdydd, 1974)

*‘Tôn “Hen Ddarbi” a’i theulu’, ''Canu Gwerin'', 1 (1978), 17–26

*''Cymdeithas Alawon Gwerin Cymru'', 1908–1983 (Caerdydd, 1985)

*''Y Delyn yng Nghymru mewn lluniau'' (Llandysul, 1991)

*''Caneuon Llafar Gwlad/Songs from Oral Tradition'', Cyf. 2 (Caerdydd, 1994)

*''Cymdeithas Alawon Gwerin Cymru: Canrif Gron'' (Aberystwyth, 2006)

*''Canu at Iws ac Ysgrifau Eraill'' (Talybont, 2013)

{{CC BY-SA Cydymaith}}
[[Categori:Cerddoriaeth]]