Gweld cod y dudalen Tair (drama radio)

==Cefndir==
 
Yn debyg i batrwm ''Wyneb yn Wyneb'' (1993) ac ''Fel Anifail'' (1995) gwelir y berthynas 
deuluol yn cael ei gosod o dan y chwyddwydr yn y ddrama ''Tair'' (1998). Faint bynnag 
y dymunant wadu neu osgoi eu cyfrifoldeb, mae gwaed yn dewach na dŵr, ac yn 
sicr mae’r tair [Y Nain, y Fam a’r Ferch] yn rhan annatod o orffennol a dyfodol ei 
gilydd, a byddant felly trwy gydol eu hoes. Wedi eu clymu gan fwy nag achau, 
maent yn rhannu profiadau tebyg ond eto mewn amgylchiadau gwahanol, yn 
unigolion ond eto’n oesol o debyg. Mae yna o leiaf ddwy stori yn plethu drwy gwrs y 
ddrama - stori’r gorffennol a stori’r presennol. Yn syml, tri chymeriad a geir, wedi bod, 
neu yn mynd drwy’r un profiad. Dywed [[Meic Povey]]; 
 
::“Dwi’n dod yn ôl yn y pendraw, fel yn y rhan fwyaf o bethau dwi’n sgwennu, at y ffaith bod pwy wyt ti a be wyt ti yn ddibynnol iawn ar dy gefndir a dy deulu di”. 
 
Mae Meic yn barod i fentro tynnu’r ffeministiaid i’w ben trwy ychwanegu bod drama 
neu unrhyw waith arall sy’n cynnwys merched yn sicr o gynnwys dynion hefyd mewn 
rhyw ffordd, hyd yn oed os nad ydynt yno o’n blaenau. Trwy gydol y chwarae, oddi 
ar y llwyfan mae tri chymeriad gwrywaidd y ddrama, ond canolbwyntir yn llwyr ar 
brofiadau’r merched. Dywed Meic; 
 
::“Er ‘mod i wedi sgwennu dramâu efo cymeriadau benywaidd cry’ ynddyn nhw, do’n i erioed wedi sgwennu dim i ferched yn unig.” 
 
Fe ddaeth yr ysbrydoliaeth ar gyfer ''Tair'' o’i brofiad personol, y sefyllfa deuluol y bu 
ynddi ei hun, yn cyfeirio at ei wraig, ei fam yng nghyfraith a’i ferch. Wedi aeddfedu a 
naddu ei grefft, mae yna lai o gymeriadau yn y ddrama, a mwy o ganolbwyntio ar 
ymateb y tair cenhedlaeth i’r sefyllfa o dan sylw ac i’w gilydd wrth gwrs. Y geiriau a’r 
berthynas sy’n mynnu sylw’r gynulleidfa. 
 
;Llyfryddiaeth 
 
:Roberts, Gwenan a Baines, Menna (Gorffennaf/Awst 1998) ''Tair gan Meic Povey (Dalier Sylw) :'' Barn cyfrol:426/427. 
:Povey, Meic (1999) ''Tair :'' Canolfan Astudiaethau Addysg

==Cymeriadau==

{| class="wikitable"
|- style="text-align:center;"
!
! Cynhyrchiad Gwreiddiol
! Cynhyrchiad Radio
|-
! Y Nain
| Lisabeth Miles || Lisabeth Miles 
|- 
! Y Fam 
| Betsan Llwyd || Betsan Llwyd 
|- 
! Y Ferch 
| Catrin Powell || Nanw Llwyd Williams 
|}
 
Nôl ym mis Mai 2010, fe gymerodd Lisabeth Miles at rôl y Nain a Betsan Llwyd at rôl y Fam unwaith yn rhagor ond y tro hwn ar gyfer y 
cynhyrchiad drama radio. Cafodd myfyrwyr Ysgol Theatr Cerdd a’r 
Cyfryngau eu cyfweld ar gyfer rhan y Ferch – Nanw ddaeth i’r amlwg. 
Yn ddiddorol iawn mae Nanw yn ferch i Betsan go iawn!

==Themâu==

Mae Meic Povey yn adnabyddus erbyn hyn am ymdrin â themâu mentrus, ac nid yw byth yn ofni derbyn beirniadaeth o ganlyniad. Yn ''Wyneb yn Wyneb'' dewisodd drafod cariad – rhwng dau fachgen, gan godi cwestiynau am gariad ‘normal’ ac ‘annormal’ o fewn cymdeithas. Mentrodd yr awdur wrth iddo gyflwyno ''Perthyn'', drama sy’n trafod llosgach rhwng tad a merch, a thrafod marwolaeth a wna yn ''Fel Anifail'', a hynny’n gignoeth ac yn eofn. Ond er gwaethaf yr amrywiaeth yma o bynciau, mae rhywun bob amser yn ymwybodol o bwysigrwydd gormesol y teulu, y gorffennol, goddefgarwch a maddeuant o fewn yr uned deuluol a’r tensiwn di-ben-draw sy’n deilio o fyw mewn uned glos. Felly, gellir dweud bod y thema yma’n perthyn i ni gyd rhyw ffordd neu’i gilydd. Trafod perthynas y gwna Meic yn ''Tair''. Mae yna dair menyw, tair cenhedlaeth, tri bywyd gwahanol iawn...ond pa mor wahanol yw y tair mewn gwirionedd? Mae gwaed yn dewach na dŵr faint bynnag efallai y dymunant wadu neu osgoi eu cyfrifoldebau. Mae y tair yn rhan annatod o orffennol a dyfodol ei gilydd, ac felly y byddant trwy gydol ei hoes.    

;Llyfryddiaeth 
 
: Roberts, Gwenan a Baines, Menna (Gorffennaf/Awst 1998) ''Tair gan Meic Povey (Dalier Sylw) :'' Barn cyfrol:426/427. 
: Povey, Meic (1999) ''Tair :'' Canolfan Astudiaethau Addysg

==Arddull==
 
::''“Mae rhaid i bob drama gychwyn yn rhywle, efo rhyw realaeth. O’r sefyllfa real yma caiff y cymeriadau dyfu. Am y tri neu bedwar mis cynta’ o ysgrifennu drama y fi sy’n gwthio’r cymeriadau, ond ar ôl hynny maen’ nhw’n dechrau ‘nhywys i’”'' 
::: – Meic Povey, 1988 
 
Cryfder Povey yw ei ddeialog di-drimings sy’n cyfeirio ein sylw’n llwyr at y 
cymeriadau. Wrth lunio’r cymeriadau mae’n sylwgar iawn wrth gyflwyno patrymau 
llafar y cenedlaethau gwahanol, felly gwelir bod y defnydd o iaith yn hanfodol 
bwysig yn y ddrama. Gweler enghraifft dda o hyn pan ddywed y ferch ifanc yn Tair; 
 
::''“God, saethwch fi pan dwi’n thirty!”'' 
 
Mae’r defnydd o eiriau Saesneg ac agwedd gwcsog y Ferch tuag at ei mam a’i nain 
yn portreadu ei chymeriad yn wych. I’r gwrthwyneb defnyddia Meic iaith fwy safonol 
a hen ffasiwn ei naws i gyfleu cymeriad y Nain. Dywed wrth iddi sôn am ei ffrindiau 
Emrys a Grace; 
 
::''“Selog iawn tua Nasareth ‘cw tan yn ddiweddar, y ddau!”'' 
 
Gall llinellau fel hyn ddweud cymaint am bersonoliaeth cymeriad mewn cyn lleied o 
eiriau, medrwn dybio bod Nain yn wraig foesol, grefyddol sydd â safbwyntiau a 
meddwl craff. 
 
Cymeriadu heb os yw un o gryfderau Povey, darlunio cymeriadau sy’n gredadwy ac 
yn wir i ni'r gynulleidfa. Cred yr awdur os yw pobl yn eu hadnabod eu hunain neu 
bobl ‘go iawn’ yn ei gymeriadau ef, mae wedi llwyddo. Y ddeialog slic a chyflym 
wrth i’r tair ymateb i’w gilydd yn y ddrama yma sy’n creu’r cymeriadau real hyn. 
 
Mae’r mwyafrif o ddramâu Meic Povey wedi eu lleoli yn y gogledd, yn cynnwys Tair. 
Mae’r strwythur a rhythm ei ddeialog mor gryf a naturiol, a phe bai’r actorion yn colli 
gair neu bwyslais gallai newid yr ystyr. Serch bod acen a thafodiaith y tri chymeriad 
yn ogleddol, diddorol iawn i'w gweld sut mae’r acen wedi meddalu’n ysgafn o 
genhedlaeth i genhedlaeth. Trwy wneud hyn mae Meic yn llwyddo i gyfleu sut mae 
cymysgu diwylliannau ac iaith yn medru effeithio acen a thafodiaith mewn amser. 

;Llyfryddiaeth 
 
: Roberts, Gwenan a Baines, Menna (Gorffennaf/Awst 1998) ''Tair gan Meic Povey (Dalier Sylw) :'' Barn cyfrol:426/427. 
: Englad, Iwan. (1998) [http://www.users.globalnet.co.uk/~dalsylw/archif/tair.htm Adolygiad / Reviews (Dalier Sylw)]

__NOAUTOLINKS__