Hedd Wyn

Crynodeb

Mae’r ffilm wedi ei seilio ar hanes gwir sydd wedi dod yn un o chwedlau modern mwyaf nerthol Cymru. "Hedd Wyn" oedd enw barddol Ellis Humphrey Evans, bardd ifanc o Gymru a fu farw o anafiadau ar 31 Gorffennaf, 1917, ar ddiwrnod cyntaf trydedd frwydr Ypres neu yr hyn a gafodd yr enw poblogaidd Ymgyrch Passchendaele yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf.

Manylion Pellach

Teitl Gwreiddiol: Hedd Wyn

Teitl Amgen: Hedd Wyn – The Armageddon Poet

Blwyddyn: 1992

Hyd y Ffilm: 123 munud

Cyfarwyddwr: Paul Turner

Sgript gan: Alan Llwyd, Paul Turner

Cynhyrchydd: Shân Davies

Cwmnïau Cynhyrchu: Pendefig Cyf.

Genre: Rhyfel

Cast a Chriw

Prif Gast

• Huw Garmon (Ellis Evans / Hedd Wyn)
• Sue Roderick (Lizzie Roberts)
• Judith Humphreys (Jini Owen)
• Nia Dryhurst (Mary Catherine Hughes)

Cast Cefnogol

• Gwen Ellis – Mary Evans (Y Fam)
• Grey Evans – Evan Evans (Y Tad)
• Llio Silyn – Mary Evans
• Catrin Fychan – Magi Evans
• Emlyn Gomer – Morris Davies (Moi)
• Arwel Gruffydd – Williams Morris
• Gwyn Vaughan – Owen Hughes
• Phil Reid – Fred Hainge
• Ceri Cunnington – Bob Evans
• Emma Kelly – Enid Evans
• Sioned Jones Williams – Cati Evans
• Llyr Joshua – Ifan Evans
• Angharad Roberts – Ann Evans
• Geraint Roberts – R. Williams Parry
• Guto Roberts – Arweinydd Eisteddfod Pwllheli
• Manon Prysor – Merch y Drycinoedd - Yr Awen
• Derec Brown – Y Parchedig J.D Richards
• Lydia Griffiths – Organyddes
• J. O. Jones – Ficar Recriwtio
• Richard Viner – Dihangwr
• Mark Rowlands – Milwr o Sais
• Llion Jones – Y Canwr yn y Dafarn
• Siân Summers – Gwen Williams
• Tony Jones – milwr heb lygad
• Ieuan Wyn Roberts – milwr heb freichiau
• Brendan Charleston – Elor-glodydd
• Doc O'Brien – Mr Kirby–Y Swyddfa Ryfel
• Noel Williams – Cadeirydd y Tribiwnlys
• Eric Wyn – Ficar y Tribiwnlys
• Richard Beale – Y Cynrychiolydd Milwrol
• Roger McKern – Rhingyll Ymddullio
• Kim Goddard – Swyddog Meddygol–Litherland
• Dylan Jones Roberts – Bob Morris
• Dafydd Edmwnd – Rhingyll Hyfforddi
• Ray Davies – Swyddog Meddygol–Maes y Gad
• Jack James – Swyddog Sensro
• Terry Victor – Major
• Dafydd Rowlands – Llais yr Archdderwydd Dyfed

Ffotograffiaeth

• Ray Orton

Dylunio

• Jane Roberts, Martin Morley

Cerddoriaeth

• John E. R. Hardy

Sain

• Julie Ankerson

Golygu

• Chris Lawrence

Effeithiau Arbennig

• Evan Green-Hughes, Steve Breheney, David Williams

Cydnabyddiaethau Eraill

• Cyfarwyddwr Cynorthwyol Cyntaf – Michas Koc
• Ail Gyfarwyddwr Cynorthwyol – Stephen Woolfenden
• Trydydd Cyfarwyddwr Cynorthwyol – Geoff Skelding
• Rhedwr – Meleri Mair Jones
• Rhedwr – Hywel Williams
• 'Cyfle' – dan hyfforddiant – Tony Williams
• 'Cyfle' – dan hyffordiant – Carole Griffiths
• Dilyniant – Gillian Elen
• Ffocws – Richard Wyn Hughes
• Llwythwr – Alwyn Hughes
• Camera – Yr Ail Uned – Roger Pugh Evans
• Grip – David Hopkins
• Giaffar – Alan Chadwick
• Trydanwyr – Chris Hill, Ken Toms, Cliff Owen, Gwion Hughes
• Propiau wrth Law – Phil Rawsthorne
• Prynwr Propiau – Rosalie Kenworthy-Neale
• Cynorthwywyr Adran Celf – Donna Williams, Lesley Dearne
• Cynllunwraig Coluro – Barbara Southcott
• Cynorthwy-ydd i'r Cynhyrchiad – Siân Thomas
• Cymysgwr Sain – Jeff Matthews
• Bwm – Tim Partridge, Jeremy Thatcher
• Artistiaid 'Foley' – Julie Ankerson, John Fewell
• Cynllunwraig Gwisgoedd – Celia Pye
• Cynllunwraig Gwisgoedd Gynorthwyol – Elinor Ffion

Manylion Technegol

Tystysgrif Ffilm: Untitled Certificate

Fformat Saethu: 35mm

Lliw: Lliw

Gwlad: Cymru / DU

Iaith Wreiddiol: Cymraeg / Saesneg

Lleoliadau Saethu: Trawsfynydd a'r cyffiniau gan gynnwys Capel Penstryt. Ffilmiwyd y golygfeydd o faes y gad ar faes glanio yn Hwlffordd.

Gwobrau:

Gŵyl ffilmiau	Blwyddyn	Gwobr / enwebiad	Derbynnydd
Academi Americanaidd Celfyddydau a Gwyddorau Lluniau Symudol (yr Oscars)	1993	Enwebiad am Ffilm Orau mewn iaith Dramor
Gwyl Ffilmiau Efrog Newydd	1993	Medal Efydd
Gŵyl Ffilm Ryngwladol Fflandrys, Ghent	1994	Gwobr y Gynghrair Ddiwylliannol
Houston Worldfest, UDA	1994	Gwobr Aur y Panel Arbennig
BAFTA Cymru	1994	Y Ddrama Orau yn yr Iaith Gymraeg
		Cyfarwyddwr Gorau
		Yr Awdur Gorau
		Y Golygydd Gorau
		Y Gerddoriaeth Orau
		Y Cynllunio Gorau
Gwyl Ffilmiau Celtaidd	1994	Gwobr Ysbryd yr Ŵyl
Y Gymdeithas Deledu Frenhinol	1994	Y Ddrama Unigol Orau
FIPA d'Or, Cannes	1994	Yr Actor Gorau	Huw Garmon
Gwobrau Celfyddydau y Liverpool Echo and Daily Post	1994	Y Cynhyrchiad Gorau yn yr Iaith Gymraeg
Gŵyl Ffilmiau Efrog Newydd	1994	Medal Efydd
Cynghrair Rhyngwladol Gwyliau Ffilm, Portiwgal	1994	Gwobr Arbennig
XXXCI Settimana Cinematografica Internazionale Cinema Inglese Contemporaneo, Verona	1995	Gwobr Stefano Reginni

Lleoliadau Arddangos: Gwyl Ffilm Caeredin 1992

Manylion Atodol

Llyfrau

• ap Dyfrig, R., Jones, E. H. G., Jones, G. The Welsh Language in the Media (Aberystwyth: Mercator Media, Mercator Media Monographs, 2006)

• David Berry, Wales and Cinema: the first hundred years (Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 1994)

• Dave Berry, 'Unearthing the Present: Television Drama in Wales', yn Steve Blandford (gol.), Wales on Screen (Penybont: Seren, 2000), tt. 128-151.

Gwefannau

• Gwefan Martin Morley, dylunydd y ffilm

Dyma ddyfyniad o'r wefan :

"It was an enormous privilege to work on this film that told the story of the Welsh poet who reluctantly joined up in WW1 and was killed almost as soon as he went over the top. Posthumously he won the Chair at the National Eisteddfod. I shared the design with Jane Roberts, though we worked on quite separate sections. She concentrated on his life in North Wales which was shot around Trawsfynydd and my brief was to recreate the battle fields which we did at the disused Templeton Airfield near Tenby, and at neighbouring locations."

Adolygiadau

• Gwefan Time Out

• Sight and Sound, cyfrol 4, rhif 7, Gorffennaf 1994.

• Screen International, rhif 950, 25 Mawrth 1994.

• Variety, 5 Hydref 1992.

• Adolygiad o flog Dennis Grunes, 27 Mawrth 2007

Erthyglau

• Martin McLoone, ‘Challenging Colonial Traditions: British Cinema in the Celtic Fringe’ yn Cineaste, Medi 2001.

• Television Today, rhif 5895, 7 Ebrill 1994.

• Mihangel Morgan, ‘Golwg ar y sgript Hedd Wyn’, yn Huw Meirion Edwards, Alan: casgliad o ysgrifau ar Alan Llwyd, tt. 176–183.

• Alan Llwyd, ‘O’r Ysgwrn Fach i'r Sgrin Fawr’ Sgript 0 (1994/95) tt. 35–45.

• Steve Blandford, ‘Wales at the Oscars’, Cyfrwng: cyfnodolyn cyfryngau Cymru, 2 (2005), tt. 101–113.

Marchnata

Rhyddhawyd y ffilm ar DVD yn 2005 mewn casgliad o ffilmiau gan S4C.